De demografische crisis waarmee Azië wordt geconfronteerd, is meer dan een eenvoudige uitdaging; het is een echte noodsituatie geworden die de toekomst van het continent bedreigt. In deze context wenden China en Japan zich tot innovatieve en soms controversiële strategieën om de alarmerende daling van de geboortecijfers te proberen om te keren.
In China is het landschap bijzonder kritisch. Na zeven jaar van daling kende de geboortecijfer in 2024 een lichte stijging, aangedreven door een babyboom na de pandemie en het veelbelovende jaar van de draak, dat doorgaans gunstig is voor geboorten. De situatie blijft echter zorgwekkend met slechts 6,77 geboorten per duizend mensen, vergeleken met 13,83 in 2014. Bovendien is de Chinese bevolking voor het derde achtereenvolgende jaar afgenomen, aangezien de sterfgevallen de geboorten overtreffen.
Chinese overheidsmaatregelen
Geconfronteerd met deze alarmerende situatie heeft president Xi Jinping het voortouw genomen door te beloven de geboortecijfers te verhogen. Er zijn prikkels geïmplementeerd zoals belastingkortingen voor gezinnen met kinderen, langere zwangerschapsverlof en subsidies voor huisvesting. Het eenkindbeleid, dat tot 2015 van kracht was, is versoepeld, zodat elk paar tot drie kinderen mag hebben.
Echter, de overheid is nog verder gegaan: er zijn berichten dat ambtenaren vrouwen bellen om te vragen of ze plannen hebben om moeders te worden en medische onderzoeken suggereren. Ook worden er cursussen over huwelijk en liefde aan universiteiten gepromoot om de vorming van koppels te bevorderen. Eind 2024 werd gemeld dat overheidsmedewerkers huizen bezochten om vrouwen aan te moedigen meer kinderen te krijgen.
Bovendien is er een intense mediacampagne gelanceerd die de voordelen van ouderschap in China benadrukt, inclusief vruchtbaarheidsbehandelingen en financiële ondersteuning. Als onderdeel van deze initiatieven heeft de overheid de adoptie van Chinese kinderen door buitenlandse gezinnen verboden, om zo alle mogelijke nieuwe levens binnen het land te behouden.
Japan en zijn strijd tegen de demografische crisis
De situatie is in Japan niet veel anders. Het land wordt ook geconfronteerd met een alarmerende daling van de geboortecijfers, met slechts 1,2 geboorten per vrouw in 2023, ver onder de vervangingsdrempel van 2,1. De bevolking, die momenteel rond de 125 miljoen ligt, kan in 2070 dalen tot 87 miljoen, wat een afname van meer dan 30% betekent.
Een van de belangrijkste barrières voor het verhogen van de geboortecijfers in Japan is de strikte werkcultuur, die weinig ruimte laat voor gezinsleven. In reactie daarop heeft de Metropolitane Overheid van Tokio besloten om vanaf april 2025 een werkweek van vier dagen in te voeren voor haar medewerkers. Deze verandering is bedoeld om werknemers meer vrije tijd te geven, zodat ze gezinnen kunnen stichten.
Bovendien hebben ze een “deeltijdverlof voor kinderopvang” geïntroduceerd, waarmee ouders hun werkdag met maximaal twee uur kunnen verkorten, mits ze akkoord gaan met een proportionele aanpassing van hun salaris. Op deze manier wordt verwacht dat vrouwen beter hun carrière en gezinsleven kunnen combineren.
Een andere onconventionele maatregel is de lancering van een datingapp gericht op het vormen van serieuze koppels, met strikte inschrijvereisen om ervoor te zorgen dat de deelnemers op zoek zijn naar een echte verbintenis. Ook zullen er financiële prikkels worden aangeboden aan alleenstaande vrouwen die besluiten om van stedelijke naar landelijke gebieden te verhuizen om te trouwen, met als doel het platteland te herbevolken en de overbevolking in de grote steden te verlichten.
En voor het geval deze strategieën niet succesvol zijn, heeft Japan al een plan B: ouderen betrekken bij de arbeidsmarkt. Met meer dan 9 miljoen Japanners ouder dan 65 jaar die na hun pensioen weer aan het werk zijn gegaan, vertegenwoordigt dit segment 13,5% van de beroepsbevolking van het land.