In een ontdekking die onze begrip van het universum zou kunnen veranderen, hebben de James Webb Ruimtetelescoop en de TESS-satelliet direct de desintegratie van twee exoplaneten waargenomen. Dit is de eerste keer dat een zo spectaculair fenomeen in de astronomie wordt geregistreerd, waardoor wetenschappers kunnen zien hoe deze hemellichamen hun buitenste lagen verliezen en materiaal de ruimte in werpen.
Een van de exoplaneten, K2-22b, is een rotsachtige wereld die qua grootte vergelijkbaar is met Neptunus. Hij draait zo dicht om zijn ster dat hij in slechts negen uur een volledige omwenteling maakt, waardoor zijn oppervlak op extreme temperaturen wordt verwarmd, tot wel 1826 °C. Deze intense hitte verdampt de rotsen, waardoor een soort staart ontstaat die lijkt op die van een komeet, wat leidt tot zijn desintegratie.
Een fascinerende ontdekking
De andere exoplanet, BD+054868Ab, verkeert ook in een kritieke staat en wordt beschouwd als de dichtstbijzijnde verdampende exoplanet bij de aarde. Deze planeet vertoont twee lange staarten van gesmolten rotsdeeltjes, wat het een intrigerend studieobject maakt voor astronomen. Deze ontdekkingen zijn niet alleen fascinerend vanwege hun zeldzaamheid, maar bieden ook een kijkje in de interne samenstelling van werelden die sterren op grote afstand omcirkelen, iets dat moeilijk te bereiken is, zelfs op onze eigen planeet.
Onderzoekers hebben gassen zoals koolstofdioxide en stikstofoxide gedetecteerd op K2-22b, elementen die normaal gesproken worden geassocieerd met koelere planeten, wat leidt tot de hypothese dat deze exoplanet zich verder van zijn ster zou kunnen hebben gevormd voordat hij door zwaartekracht naar haar werd getrokken.
In het geval van BD+054868Ab verliest de planeet materiaal met een zo snelle snelheid dat hij elke miljoen jaar een maan zou kunnen creëren. Echter, zijn tijd is beperkt: over één of twee miljoen jaar zal hij waarschijnlijk ophouden te bestaan. Hoewel dit misschien als een lange tijd klinkt, is het slechts een fluistering in het leven van een planeet, dat miljarden jaren kan duren.
Uitdagingen voor de wetenschap
De observatie van K2-22b was mogelijk dankzij de geavanceerde technologie van de James Webb Ruimtetelescoop. Deze missie staat echter op het spel door een mogelijke budgetkorting van 20% die het werk van de telescoop ernstig zou kunnen beïnvloeden. Deze vermindering van fondsen zou niet alleen de continuïteit van deze baanbrekende missie bedreigen, maar ook de capaciteit van wetenschappers beperken om het heelal te verkennen in een tijd van groeiende interesse en vraag.
De hoofdmissie van de telescoop is gepland om 10 jaar te duren, en hoewel deze kan worden verlengd tot 20 jaar, vormen de budgetkortingen een aanzienlijke bedreiging voor de werking ervan. De wetenschappelijke gemeenschap is in alarmfase, aangezien deze kortingen deel uitmaken van een breder patroon van bedreigingen voor wetenschappelijk onderzoek dat verergerde tijdens de tweede termijn van Donald Trump, nu verergerd door nieuwe voorstellen voor kortingen onder leiding van Elon Musk.