Jeśli zagłębisz się w sekcję filozofii w każdej księgarni, prawdopodobnie natkniesz się na wiele książek o stoicyzmie, nurcie, który w ostatnich latach zyskał na sile. Ale gdzie są epikurejczycy? Chociaż obie filozofie cieszyły się dużą popularnością w starożytności, epikureizm został zepchnięty na drugi plan, podczas gdy dzieła stoickie, takie jak Meditacje Marka Aureliusza, wciąż zajmują półki.
Dziś postać Epikura (341–270 p.n.e.) jest pamiętana głównie jako przedstawiciel przyjemności, często kojarzony z dobrą kuchnią i winem. Jednak jego filozofia wykracza znacznie poza prostą chęć doznawania przyjemności. Epikur twierdził, że prawdziwe dobro ludzkie polega na cieszeniu się teraźniejszością i rozumieniu, które przyjemności warto gonić.
Ogród filozofii inkluzywnej
Pochodzący z wyspy Samos, Epikur studiował w Atenach, a następnie założył własną szkołę na wyspie Lesbos. Po powrocie do Aten w 306 p.n.e. nabył działkę, na której założył Ogród Epikura, wspólnotę filozoficzną, która łamała normy swojego czasu. W przeciwieństwie do Akademii Platona, która skupiała się na elicie, Ogród był przestrzenią inkluzywną, gdzie zarówno mężczyźni, jak i kobiety, szlachta i niewolnicy mogli uczestniczyć w debatach.
Ta otwartość była radykalna jak na tamte czasy. W Ogrodzie promowano równość i praktykowano życie oszczędne, gdzie wszyscy mogli wymieniać się filozoficznymi pomysłami bez względu na status. W ten sposób znane stały się postacie takie jak Leontyna i Nikidion, którzy bronili myśli epikurejskiej.
Filozofia do życia
Propozycja Epikura koncentrowała się nie tylko na inkluzji, ale także na redefiniowaniu, co to znaczy być filozofem. Dla niego filozofia nie była tylko zbiorem nauk, lecz stylem życia. Praktyka epikureizmu była codzienna i dostępna dla wszystkich, promując ideę, że każda osoba, która pragnie żyć filozoficznie, jest w rzeczywistości filozofem.
Epikur postrzegał filozofię jako narzędzie terapeutyczne. Jego podejście koncentrowało się na poszukiwaniu wewnętrznego spokoju i oddaleniu się od przyziemnych zmartwień. Zaproponował, że strach i nadmiar pragnienia są głównymi przyczynami nieszczęścia, i odrzucił ideę życia po śmierci, sugerując, że nie powinniśmy bać się śmierci, ponieważ jest to tylko oczekiwanie na pusty ból.
Poszukiwanie świadomej przyjemności
Dla epikurejczyka życie polega na cieszeniu się małymi przyjemnościami dnia codziennego. Epikur podkreślał, że nie wszystkie przyjemności są równe. Kluczem jest zidentyfikowanie tych, które naprawdę są warte zachodu i które nie są związane z lękiem. Na przykład, prosty kawałek sera może być tak samo satysfakcjonujący jak uczta.
Krótkotrwałość życia, według Epikura, pozwala nam intensywniej doceniać przyjemność. Jak mówił epikurejczyk Filodemos, każda chwila powinna być ceniona jako trafienie w loterii. Ta perspektywa wciąż rezonuje dzisiaj, szczególnie wśród tych, którzy pragną uczynić swoje życie dziełem sztuki.
Dziedzictwo dla marginalizowanych
Filozofia Epikura inspirowała wielu na przestrzeni historii, szczególnie tych uważanych za outsiderów. W XIX wieku myśliciele tacy jak Walter Pater i Oscar Wilde chwalili epikureizm jako styl życia, który obejmował poszukiwanie piękna. Wilde, w swoim liście De Profundis, znalazł pocieszenie w epikureizmie, gdy zmagał się z własną walką.
Przesłanie Epikura, które zaprasza do intensywnego życia w teraźniejszości i bez lęków, wciąż jest latarnią dla tych, którzy pragną przekształcić swoje istnienie w znaczącą i estetyczną doświadczenie.