Może się wydawać, że to wyjęte z filmu science fiction, ale Osteo-Odonto Keratoprosthesis, czyli OOKP, to rzeczywista technika chirurgiczna, która jest stosowana od lat 60. XX wieku. Opracowana przez włoskiego okulistę Benedetto Strampelli, ta innowacyjna operacja wykorzystuje fragment zęba pacjenta do przywrócenia wzroku w ekstremalnych przypadkach ślepoty rogówkowej.
Choć pomysł może brzmieć dziwnie, w rzeczywistości ma sens. Technika polega na stworzeniu „okna” w przedniej części oka, zastępując uszkodzone obszary. Ząb staje się idealnym wsparciem dla tej interwencji, ponieważ jest jednym z najbardziej wytrzymałych tkanek w ludzkim ciele. Ponadto, będąc materiałem od samego pacjenta, ryzyko odrzutu znacznie się zmniejsza.
Jak przebiega procedura?
Procedura ta jest zarezerwowana dla bardzo specyficznych przypadków: pacjentów z ciężką ślepotą rogówki spowodowaną chorobami autoimmunologicznymi, oparzeniami chemicznymi lub poważnymi urazami. Ci pacjenci jednak wciąż mają zdrową siatkówkę i nerwy wzrokowe w tylnej części oka, co jest kluczowe dla skuteczności operacji.
Interwencja odbywa się w kilku etapach. Najpierw chirurdzy usuwają ząb – zazwyczaj kieł – wraz z częścią żuchwy. Ten fragment jest rzeźbiony w formie płytki i wiercony w centrum, aby wstawić specjalną soczewkę.
Na tym etapie wydaje się, że wciąż pozostajemy w dziedzinie stomatologii, ale tutaj historia staje się zaskakująca: zmodyfikowany ząb jest zszywany w policzek pacjenta. Ten etap ma na celu, aby tkanka jamy ustnej otoczyła i odżywiła ząb, tworząc w ten sposób bardziej robustną strukturę biologiczną, mniej podatną na odrzuty.
Po trzech miesiącach „zakwaterowania” w policzku nadchodzi decydujący moment: ząb-soczewka jest usuwany i wszczepiany do oka, zastępując uszkodzoną rogówkę. Mały otwór w błonie śluzowej pozwala na wpuszczenie światła, przywracając w ten sposób wzrok pacjenta.
Ważne jest, aby podkreślić, że wzrok nie wraca do normy. Zazwyczaj pacjenci doświadczają bardziej ograniczonego pola widzenia, jakby patrzyli przez dziurkę od klucza. Ponadto oko nabiera innego wyglądu, ponieważ tkanka otaczająca tęczówkę jest pokryta błoną śluzową jamy ustnej, co nadaje mu różowy odcień zamiast zwykłej bieli. Niemniej jednak, możliwe jest zakrycie tej strefy estetyczną protezą.
Pomimo że ta operacja istnieje od dziesięcioleci, nie jest to powszechny zabieg. Jej złożoność i specyfika przypadków sprawiają, że jej wykonanie jest rzadkie. Proces jest długi i może trwać miesiące, zanim osiągnie się poprawę wzroku.
Niemniej jednak wyniki są zazwyczaj zadowalające. Badanie z 2022 roku przeanalizowało 82 oczy 59 pacjentów operowanych w latach 1969-2011 i stwierdziło, że 94% wszczepionych zębów pozostało stabilnych. Wielu pacjentów informuje, że mogło wznowić swoje codzienne aktywności, a nawet uprawiać sport.