In augustus 1978 zou het leven van Janet Parker voor altijd veranderen op een dag die normaal leek. Werkend als fotograaf aan de Universiteit van Birmingham had ze nooit kunnen voorstellen dat wat er zou gebeuren haar zou brengen tot een naam in de boeken van geschiedenis. Enkele dagen later werd ze gediagnosticeerd met pokken, de laatste persoon ter wereld die bezweek aan deze ziekte op een moment dat deze al als uitgeroeid werd beschouwd.
Hoe was het mogelijk dat ze een virus opliep dat was uitgeroeid dankzij wereldwijde vaccinatie? Het verhaal van Parker is een huiveringwekkende herinnering aan de gevaren die nog steeds op de loer liggen in onderzoekslaboratoria.
Een onverwachte diagnose
Janet begon zich op 11 augustus slecht te voelen, met symptomen die aanvankelijk als waterpokken werden gediagnosticeerd. Haar gezondheid verslechterde echter snel. Op 20 augustus was ze met ernstige symptomen van pokken in het ziekenhuis opgenomen. De isolatie was onmiddellijk: artsen en verpleegsters namen extreme voorzorgsmaatregelen, en haar familie werd in quarantaine geplaatst.
Pokken was al lange tijd als uitgeroeid beschouwd, na de laatste bekende casus in Somalië een jaar eerder. Waarom verscheen er dan dit verwoestende geval? Parker had niet alleen pokken opgelopen, maar een bijzonder gevaarlijke variant die bekend staat als Variola major, die veel dodelijker is dan de tegenhanger, Variola minor.
Het virus was in haar werkkamer gekomen door een ongeluk in het laboratorium van professor Henry Bedson, een vooraanstaand onderzoeker op het gebied van pokken. Monsters van het virus waren niet goed opgeslagen en waren op onverklaarbare wijze gelekt naar het gebied waar Parker werkte. Deze situatie, die resulteerde in haar dood op 11 september 1978, liet een spoor van tragedie en onbeantwoorde vragen achter.
Het verhaal eindigde niet met de dood van Parker. Haar moeder werd ook gediagnosticeerd, maar gelukkig waren haar symptomen mild en herstelde ze. Professor Bedson, overweldigd door schuldgevoel, pleegde in dezelfde maand zelfmoord en liet een excuses achter.
De impact van de tragedie
De zaak van Janet Parker dwong de Wereldgezondheidsorganisatie om de officiële aankondiging van de uitroeiing van pokken uit te stellen, die uiteindelijk in 1980 werd uitgeroepen. Dit evenement markeerde een mijlpaal in de geschiedenis van de geneeskunde, waarbij pokken de enige menselijke ziekte was die door de wetenschap was uitgeroeid. De tragedie van Parker leidde tot een heroverweging binnen de wetenschappelijke gemeenschap over de manipulatie van gevaarlijke virussen.
De monsters van het pokkenvirus werden vernietigd of verplaatst naar laboratoria met de hoogste veiligheid in de VS en Rusland, de enige plaatsen waar ze nog bestaan. Ondanks de strikte veiligheidsprotocollen is er een voortdurende discussie over de noodzaak om de laatste monsters te vernietigen om een mogelijke heropleving van de ziekte te voorkomen. Het behouden van deze monsters kan echter cruciaal zijn voor de ontwikkeling van nieuwe antivirale behandelingen.